Een kijkje in de keuken: Locatie Omnizorg Apeldoorn
** Dit bezoek vond plaats voor de uitbraak en landelijke maatregelen t.a.v. het coronavirus**
Sinds vorige maand heeft Riwis Zorg & Welzijn een nieuwe bestuurder, Joost Harkink. Om kennis te maken bezoekt hij allerlei locaties, en vandaag is de locatie Omnizorg in Apeldoorn aan de beurt. Manager Jet Jacobs van Omnizorg leidt Joost rond door het karakteristieke gebouw aan de Stationsstraat. Ze vertelt dat Omnizorg een centrale voorziening is voor mensen met een verslaving of psychische problematiek die dak- of thuisloos zijn geraakt en/of een combinatie aan problemen hebben. Het is een initiatief van de gemeente Apeldoorn, Tactus, IrisZorg en Riwis Zorg & Welzijn.
In het pand zijn verschillende activiteiten, zoals een dagopvang, dagbesteding, nachtopvang, een wasserette, medische uitgave van heroïne en gebruikersruimten. Er slapen zo’n 85 mensen per nacht, als de winteropvang open is zijn dat er meer. In totaal zijn er zo’n 350 unieke bezoekers per jaar. Buiten is er een moestuin waar samen met de buurt eten wordt verbouwd. De buurt wordt nauw betrokken bij Omnizorg. Er zijn veel buurtactiviteiten om de integratie te bevorderen en om elkaar wegwijs te maken. Jet zegt: “Ik ben ook niet met al mijn eigen buren vrienden, maar we zijn wel buren. Dus we moeten op een goede manier met elkaar samenleven.”
Dagopvang
In de dagopvang is het rustig vandaag. Hier kunnen mensen ontspannen, een kopje koffie of thee drinken, lezen, een spelletje doen etc. Nu zitten er alleen een paar mannen achter de computer.
Nachtopvang
Jet laat ons de verdieping zien waar de nachtopvang gelegen is. Het wil er nog wel eens stinken zegt ze, maar vandaag valt het mee. Er is 1 grote zaal waar 5 stapelbedden staan en 10 mannen kunnen overnachten. Ook zijn er een aantal kleinere kamers voor 3/4 mannen. Vooral mannen die overdag betaald werk hebben mogen op een kleinere kamer zodat ze een goede nachtrust kunnen hebben. Per nacht betaal je €10,-. Dan krijg je 3 maaltijden en een handdoek om te douchen. Beneden in de hal zijn kluisjes voor persoonlijke bezittingen. Deze opvang proberen ze zo kort mogelijk te houden, er wordt snel gekeken hoe iemand door kan stromen naar een andere woonplek.
Binnen Omnizorg zelf zijn er 40 plekken voor beschermd wonen. De kleine woonkamer moet met 18 mensen gedeeld worden en ook zijn er appartementen voor meerdere personen. Het gebouw is in deze vorm niet toekomstbestendig en moet nodig verbouwd worden. Bijzondere mensen voor wie geen andere plek is in de samenleving blijven hier wonen. De uitstroom is per jaar zo’n 10%.
Wasserette
In de wasserette zit een groepje vrijwilligers, totaal werken er 8/9 mensen. Ze doen de was voor het eigen pand, maar ook voor veel mensen met een WMO-voorziening. Dat zijn veel ouderen die vroeger huishoudelijke hulp kregen, maar daar nu niet meer voor in aanmerking komen. De was kunnen ze dan door Omnizorg laten ophalen (in samenwerking met Vervoer&Co van Riwis Zorg en Welzijn), laten wassen en weer thuis laten brengen. Ook particulieren en bedrijven maken gebruik van de wasserette.
Joost spreekt met een vrijwilliger die elke dag aanwezig is in de wasserette. Deze vrijwilliger heeft anderhalf jaar intern gewoond binnen Omnizorg. Nu wil hij wat terug doen en als dagbesteding. Hij zit hier goed op zijn plek vertelt hij en hij is blij met de vergoeding die hij ervoor krijgt. Het geeft hem ook weer een stukje zingeving in het leven.
Medische Zorg Unit
We lopen door naar de Medische Zorg Unit, waar we verpleegkundige Bas tegenkomen. Joost vraagt Bas belangstellend naar zijn functie binnen Omnizorg. Bas vertelt enthousiast over het afwisselende werk wat hij doet. Hij heeft een interne opleiding binnen GGNet gedaan en werkt nu op de MZU bij Omnizorg. Het ene moment geeft hij beneden in een ruimte medische heroïne aan een groep van zo’n 13 mensen. Deze roken het onder toezicht op. Er zijn op dit moment geen gebruikers die het spuiten, maar daar is wel gelegenheid voor. Op andere momenten werkt Bas boven op de opvang- en woonlocatie.
Harm Reduction
Er wordt binnen Omnizorg veel aan ‘Harm reduction’ gedaan, oftewel het beperken van gezondheidsschade bij drugsgebruik. Mensen kunnen bijvoorbeeld hun vuile naalden omwisselen voor schone naalden. En voor ze gebruik willen maken van de gebruikersruimte krijgen ze een gesprek met een verslavingsarts. Op deze manier kan er gecontroleerd gebruikt worden. Mensen mogen geen overlast geven, zoals dat ook normaal is in onze samenleving. Er wordt op het gedrag gestuurd zodat iedereen veilig is binnen Omnizorg.
Gesprek
Na de rondleiding gaan Joost en Jet nog met elkaar in gesprek over bestuurlijke zaken zoals financiën, huisvesting, samenwerking etc. Dat het gebouw midden in het centrum zit is bijvoorbeeld aan de ene kant goed omdat alles dichtbij zit, maar het is ook complex en geeft soms overlast. Maar als je een pand aan de rand van de stad zou hebben dan krijg je toch ‘looppaden’ naar het centrum die overlast geven. Bij Omnizorg wordt alles goed gemonitord en in de gaten gehouden. Binnen en rondom het pand zijn in totaal 61 camera’s die de boel in de gaten houden. Deze camera’s werken ook vooral preventief. Elke medewerker heeft een portofoon en een alarmpieper voor in geval van nood. Maar vaak lukt het om voor die tijd al in te grijpen zodat de situatie niet helemaal escaleert.
Verschil
Het grote verschil wat Joost opmerkt met zijn vorige functie in het Pieter Baan Centrum is dat dat een justitiële setting is. Daar is meer drang en dwang en inperking van vrijheden. Binnen Omnizorg moet je meer op de relatie met elkaar werken zodat mensen zich gedragen. Je hebt weinig machtsmiddelen die je kunt gebruiken. Het justitiële kader geeft meer duidelijkheid. Maar in beide gevallen gaat het om mensen die er niet meer bij horen en daar probeer je wat mee te doen. Het is wensdenken dat je alle problemen kunt oplossen of dat er altijd voortgang is. Maar de missie van Omnizorg is om vanuit eigen kracht aan herstel te werken. Waarbij Omnizorg een tussenstation is. Vanuit die missie en visie staat er ook een piano in de hal, net zoals op veel treinstations.
Na bijna 2 uur zit het kijkje in de keuken van Omnizorg erop. Joost is een stuk wijzer geworden wat er binnen deze locatie allemaal gebeurt. Er zijn maar weinig locaties in Nederland die op deze integrale manier werken voor deze doelgroep, dus erg bijzonder om hier een kijkje te mogen nemen.
